Manugal Haul (Japin Carita)

Naskah Teater Tradisi Japin Carita

MANUGAL HAUL

Karya : Faisal Refki

30 Oktober 2019

TOKOH KARAKTER :

Acil Aluh

Iyud

Suhai

Haji Udin

Baiti

Pambakal

Bini Pambakal

Hansip

Kapala Dinas

SEMUA PEMAIN MASUK SAMBIL MENARI, KEPALA DINAS BERDIALOG

Kapala Dinas : Assalamuallaikum, pangumuman pangumuman, gasan saluruh warga Balangan, desa Juai khususnya, bahwasanya pamarintah sudah mengeluarkan undang-undang hanyar parihal pembakaran hutan wan lahan, hal itu didasari karena banyaknya kebakaran hutan wan lahan nang maakibatakan kabut asap, jadi, bagi pelaku nang kadapatan mambakar lahan akan dikenakan hukuman berupa danda 1.5 miliar sampai 15 miliar rupiah, atau kurungan 5 sampai 15 tahun penjara. Itu haja nang ulun sampaiakan, mudah mudahan dikampung kita kadada lagi kajadian kabakaran hutan atawa lahan, tarimakasih, wassalamuallaikum.

SEMUA PEMAIN KELUAR

IYUD & SUHAI MASUK

Iyud                : Suhai, kayapa jua nasib kita nih, saban hari maungut haja gawian, nasib anak yatim piatu.

Suhai              : ikam sakali lagi bapandir kaya itu ku tampar, ikam jangan manyalahakan takdir marga kita nih yatim piatu, harusnya kita nih basukur masih kawa makan guring, rumah gasan badiam ada haja, untung ada haja masih paacilan nang hakun manggaduh.

Iyud                : bamamai kabisaan, Suhai, aku nih kaganangan aruah mama lawan abah, malam tadi aku tamimpi sidin, dalam mimpi tuh sidin baucap lawan aku, “jangan, jangan, jangan digawi” jar sidin, napa kah maksud sidin tuh lah.

Suhai              : ngintu gasan ikam Yud ai sakira ikam tuh jangan bapacaran tarus hahaaa.

Iyud                : bah ai, kada mungkin amun masalah itu, ikam tuh bahiri banarai marga kadada baisi pacar kaya aku, ya kalo?

Suhai              : gasan napa jua bahiri masalah bapacaran, H A R A M !

Iyud                : musti manyambat haram, mancucuk pintul kada bayar.

Suhai              : nah mahual kakanak nih, handak kapidaraan saku, kasini ikam ku katik ditalinga.

ACIL ALUH MASUK

Acil Aluh        : uma umaaa, kanapa nih babukahan, awak ganal, sasingut tabal masih haja kalakuan manganganak. Ampihan, ni nah acil maulahakan buhan ikam gaguduh tiwadak, makani.

Iyud                : cil, mama lawan abah mahaul kana tanggal barapa cil?

Acil Aluh        : kanapa garang batakun ngintuh, handak mahauli kah? Adalah baisi duit?

Iyud                : kada pang cil ai, handak tahu banarai, nyaman mahadiahi sidin kaina.

Suhai              : mun ada razaki nyaman kaina kita bahaulan, barang ai sasadikit haja.

Acil aluh         : uma lawan abah ikam tuh kana tanggal 11 Jumadil Awal.

Suhai              : kada sampai sabulan lagi cil lah baarti.

Acil Aluh        : iya am, satahun pulang, kada karasaan 5 tahun dah kuitan ikam maninggal imbah kacalakaan samalam lah, saitu jua tu aku manggaduh buhan ikam nih, untung ada buhan ikam nih dirumah, jaka tida sunyi am acil surangan dirumah.

Iyud                : bawa balaki cil ai ampih tu sunyi, hahaaa.

Suhai              : huss, handak katulahan saku kakanak nih lawan paacilan.

Acil Aluh        : handak ai acil nih balaki pulang, tapi kadada nang hakun banarai lawan acil nih, padahal acil ikam nih kurang napa? Amas banyak, awak kancang, pangurihingan ha pulang, iya kalu?

Suhai & Iyud : bubur bajanar,bujur banar !!

HAJI UDIN & BAITI MASUK

Haji                 : Assalamuallaikum

All                   : waallaikumussalam.

Acil Aluh        : ay Haji Udin, masuk ji, napa habar tadih maka bailing karumah? Handak mambawai ulun kapasar kah?

Iyud                : acil lahhh, gas tarus cill..

Suhai              : huss baranai.

Haji                 : anu, acil Aluh ai, aku nih handak minta tolong lawan Iyud wan Suhai, ada gawian gasan buhannya badua.

Acil Aluh        : nah pas banar, Kabul hajat buhan ikam gasan mahauli kuitan ikam, kayapa buhan ikam hakun lah?

Suhai              : tapi bulih tahu lah ji napa gawiannya?

Haji                 : manugal, aku nih handak batanam tahun ini, tampuluh kada musim hujan nah, lahannya pas dibalakang rumahku, nang padang banta tuh. Kayapa kawa lah buhan ikam badua?

Iyud                : oh inggih kawa banar ji ai.

Suhai              : (manarik Iyud kahiga) Yud, hadang hulu, pikirakan lagi, maka wayahini kada bulih lagi mambakar lahan, kalu pina ditangkap urang. Pinanya ngini pang maksud kuitan kita “jangan jangan” di mimpi ikam tuh.

Iyud                : ahh, kada papa, tanang haja ikam, nang ampun lahan nih Haji Udin, insyaallah aman haja. Amun kada ditarima gawian nih kita kada kawa mahaul mama abah.

Iyud                : (kepada Haji Udin) tadi kami sudah barunding, jadi kami kawa haja manggawi manugal tuh, kami tarima.

Haji                 : Alhamdulillah sukur am tu mun hakun, jadi isuk baisukan kaina ikam datangi karumahku maambil alat sagalaan gasan “Manyiaat” lahan.

Iyud                : siap Haji Udin

Haji                 : ayuha sudah, amun kaya itu aku parmisi ai nah, ni pang nah salajur mangganii anak ku si Baiti nih maambil ijasah, handak kuliah jar kabanjar.

Acil Aluh        : uhh Baiti kah nginih, ganal sudah awak lah lawas kada kalihatan, ulun kira bini hanyar pian ji ai.

Haji                 : iya am, inya nih gawiannya bakuhup dirumah haja, kada tapi bisa bamasyarakat bakawanan lawan urang dihiga mahiga rumah, panyupan. Lulus kuliah ku kawian akan ai lagi. Iyalah Baiti?

Baiti                : napa jar abah nih, manyupani ja.

Haji                 : napa nang disupanakan, takuni ja Suhai tuh, (kepada suhai) bujur kalu Suhai, mun ada nang rasuk kawin akan ai lagi, ya kalu?

Suhai              : (supan) aii kanapa jadi ta ka ulun.

Haji                 : hahaa supan si Suhai. Ayuha sudah, aku parmisi hulu nah, kaina talambat, Assalamuallaikum.

All                   : Waallaikumussalam

HAJI UDIN & BAITI KELUAR

Acil Aluh        : Suhai, pinanya haji Udin tuh katuju lawan ikam, siap-siap ai ikam dikawinakan lawan anak sidin.

Suhai              : napa jar pian nih, malalain haja, mana hakun sidin lawan ulun nang kadada gawian nih.

Acil Aluh        : ai, amun Baitinya hakun jua kayapa? Iya kalu Yud?

Iyud                : hajar sanak, ikam lawan Baiti, acil lawan Haji Udin, ulun nang sugih hahaa

Acil & Suhai  : waluh !!

Acil Aluh        : ayuha sudah, buhan ikam badua sadang maangkat banih, tampuluh hari panas nah, nyaman manjamur, lakasi.

Iyud & Suhai : inggih cil !

ACIL ALUH, IYUD & SUHAI KELUAR

PAMBAKAL MASUK

Pambakal       : uma uma, dasar hibat biniku ni lah, saban hari bamasak nang nyaman tarus, samalam bamasak gangan karuh, sapat siam sambal acan, samalamnya pais patin bacacapan, hari ini pina gabul dapur pinanya mambanam papuyu lawan tarung saku ai. Bah, asa pacah liur. (mancium) Ayy, hadang hulu, kanapa nih baunya pina lain, kalaras pisang kah nang tasalukut.

BINI PAMBAKAL MASUK

Bini                 : abahnya… uy abahnya, pian marasa lah pina babau hangit, maka palak pulang?

Pambakal       : hiih marasa ai, ikam kalu bapanggangan iwak?

Bini                 : lain abahnya ai, ulun hari ini balum bamasak

Pambakal       : ay, imbah am bau napa nginih, cucuk ai asa lain baunya

Bini                 : kada tahu jua abahnya ai, kalu pina ada nang manugal banarai pulang.

Pambakal       : nah hiih, pinanya iya ni ada nang manugal pulang, bah iya am ni, maka samalam sudah dipadahi kapala dinas kada bulih lagi mambakar lahan gasan manugal.

Bini                 : tapi abahnya ai, amun urang kada manugal kayapa handak batanam, pian tahu saurang kalu mun mata pancaharian urang dikampung kita nih bahuma. Lawan jua napa nang jar kapala dinas samalam bulih haja mambakar lahan asalkan kada lewat satu hektar per kapala kaluarga.

Pambakal       : tahu ai aku, kaya ini haja gin nah, baik kita lihati langsung haja gin siapa lawan kaya apa manugalnya, bila manyanyalah nyaman ditagur, kalu pina ditangkap urang banarai mun katahuan.

Bini                 : inggih, lakasi dah abahnya ai kita lihati.

Pambakal       : lakasi kita umanya.

PAMBAKAL & BININYA KELUAR

HAJI UDIN & ANAKNYA MASUK

Haji                 : Baiti, kaina bila kuliah ka Banjar bujur-bujur, jangan baramian haja, asal ikam tahu haja nak lah, disana tuh bahaya banar amun kada bisa manjaga diri, disana saraba ada, kukuat iman haja lagi, mun kada kuat iman bisa runtuh ikam nak ai, diganang kuitan ikam nang surangan ni nah.

Baiti                : inggih bah ai, mudahan ulun kawa mambanggakan pian, mudahan ulun lakas tuntung nyaman mangawani pian lagi dirumah.

Haji                 : tapi nak lah, abah ni ada kapikiran bila ikam sudah lulus kuliah, abah handak ikam nih kawin, sakira ada nang mangawani, manjaga ikam, abah nih tuha sudah kalu pina kada panjang umur banarai.

Baiti                : may abah nih, jangan bapandir kaya itu nah.

Haji                 : manurut ikam, Suhai tuh kayapa? Katuju lah?

Baiti                : nah, kanapa maka pian manakuni parihal kaka Suhai, mana ulun tahu.

Haji                 : abah nih ada pang kapikiran handak manjuduh akan ikam lawan inya, bagus haja tuh urangnya, tahu dibasa, baadab lawan urang tuha, lain banar lawan adingnya si Iyud tuh. Ikamnya pang kayapa Baiti?

Baiti                : nah amun ngintu ulun nih tasarah pian haja, pian labih tahu napa nang baik gasan anak pian nih.

Haji                 : ayuha sudah, kada usah dipikirakan hulu, pikirakan kuliah ja hulu.

Baiti                : pian tuh nang mamulai.

ACIL ALUH & HANSIP MASUK

Acil & Hansip: Assalamuallaikum, Haji Udin…

Haji                 : Waallaikumussalam. Kanapa nih pina baabutan?

Acil Aluh        : Iyud lawan Suhai ji ai..

Haji                 : kanapa Iyud lawan Suhai?

Acil Aluh        : buhannya ditangkap urang marga mambakar lahan gasan manugal, aduh, kaya apa nih ji?

Haji                 : Astaghfirullah, bujuran kah? Iyakah Hadran napa jar acil Aluh nih?

Hansip            : inggih bujuran ji ai, ulun saurangan saksinya, pas ulun kuliling kampung malihati buhannya manugal, kada lawas datang buhan polisi managkap Iyud lawan Suhai, ni pinanya polisi lagi mancari siapa nang ampun lahan lawan nang manyuruh mambakar lahan.

Acil Aluh        : ayupang ji, tulungi, kapuhunan buhannya ji ai manugal akan lahan pian, kasihan kamanakan ulun ji ai, buhannya bagawi gasan mahaul kuitannya, tapi maka ditangkap urang, ya Allah ji, tulungi ji…

Haji                 : bah iya am ngalih am urusannya nih.

PAMBAKAL & BININYA MASUK        

Pambakal       : Assalamuallaikum.

All                   : Waallaikumussalam.

Pambakal       : Haji Udin, lahan pian tuh ada nang mambakar kah?

Haji                 : iya ngini pang lagi abut nah mamandirakan lahan tuh.

Pambakal       : kanapa jadi abut?

Haji                 : jalasakan Hadran. 

Pambakal       : napa tadih hadran?

Hansip            : anu pambakal ai, tuh si Iyud lawan Suhai kamanakannya acil Aluh ditangkap polisi.

Pambakal       : ay kanapa? Mabukan kah buhannya?

Hansip            : kada pambakal ai, buhannya ditangkap marga katahuan mambakar lahan gasan manugal ampun haji Udin

Bini                 : nah bujur kalu jar ulun abahnya, ada nang manyalukut kalu, makanya asa palak

Pambakal       : bujuran kah ji? Pian kah nang manyuruh?

Haji                 : hiih pambakal ai aku nang manyuruh buhannya, aku handak batanam.

Pambakal       : nah iya am, maka samalam kapala dinas datang kasini mambari himbauan sakira jangan lagi mambakar lahan, kanapa maka masih haja.

Haji                 : kayapa pang lagi pambakal ai, amun kada manugal kada makan kita, aku nih mata pancaharian bahuma batanam, manugal tuh sudah budaya tradisi kampung kita, matan sabaharian kita nih manugal kada suah ada musibah, asal  manugalnya bujur haja lawan syaratnya tapanuhi.

Acil Aluh        : hiih pambakal ai, kamanakanku kada basalah, inya umpat manggawi akan haja, ayu pang pian sabagai pambakal urusi akan warga kita nang kana masalah.

Pambakal       : ayuha sudah, kita usahakan ai hulu nah, mudahan kawa haja masih diurusi. Acil Aluh, Haji Udin kita ka kantor polisi, ikam Hadran ai awasi haja kampung, padahi warga sakira jangan manugal hulu, amankan situasi lawan kondisi hulu.

Hansip            : siap pambakal.

Pambakal       : ayuha sudah, lakasi kita cil, Haji Udin.

Haji                 : Baiti, ikam dirumah haja lah, jagai rumah.

Baiti                : inggih bah.

SEMUA PEMAIN KELUAR KECUALI BAITI

Baiti                : ya Allah, macam-macam haja kajadian, kada mungkin ada mudarat amun kadada maksiat, mudahan baik haja barataan, mudahan abah kada kanapa napa, mudahan Iyud lawan kaka Suhai kada jadi ditangkap, mudahan pambakal kawa maurusakan, mudahan ada karinganan, aamiin.

SELESAI