Minggu, 06 Oktober 2024

Basarah Tanah Wan Watas (Mamanda)

Naskah Teater Tradisi Mamanda 

BASARAH TANAH WAN WATAS

15 November 2021

Faisal Refki

 

BABAK I

PANGANAN DAN PANGIWA MASUK

Panganan :  dangsanak, lamun kita sudah sampai pada pintu Karajaan, ada labih baik kita mamparkanalakan diri wan jabatan, apa benar nang kaya itu dangsanak?

Pangiwa :  ada banar sakali dangsanak

Panganan :  ............... itu aku ampunnya ngaran, tapangkat sabagai Panganan atau Harapan Partama di karajaan Bandarmasih ini, sudah batahun tahun aku manjabat pangkat Panganan di karajaan ini, balum suah mandapat cacat atau cela dari paduka raja Pangeran Samudera, bujur kada dangsanak?

Pangiwa : bujur!

Panganan :  kataku si macan kumbang, macan kumbang sainganku, pangliris mundur salangkah, haram manyarah waja sampai kaputing, bujur atau kada dangsanak?

Pangiwa :  cah, kadanya buhung dangsanak!

Panganan : apabila sudah basumangat aku mamparkanalkan diri kalawan jabatan, ada labih baik ikam pulang dangsanak ai nang maambil giliran.

Pangiwa :  bulih dangarakan dangsanak. ...................... itu aku aku ampunnya ngaran, tapangkat sabagai Pangiwa atau Harapan Kadua di karajaan Bandarmasih ini, apa banar dangsanak?

Panganan :  banar sakali dangsanak.

Pangiwa :  akulah si batu amping, kaminting pidakan nang sanggup mahancurakan bandira musuh, gagah si marawani itu galarnya aku, bajur atau sebagaimana dangsanak?

Panganan :  bujur!!

Pangiwa :  kataku sirunduk runduk, runduk-runduk gali baganku, bilamana musuh mamandang kadua mataku, tunduk bagai dicabut urat saribu, kada badusta kalu aku dangsanak?

Panganan :  cah. Kadanya dusta dangsanak ai.

Pangiwa :  bilamana Pangiwa sudah manarangakan nama wan jabatan, napa pulang pikir rancana kita dangsanak?

Panganan :  lamun kayaitu ada labih baik kita mamparsiapakan balai persidangan, karna satumat lagi rombongan paduka raja akan memasuki balai persidangan.

Pangiwa :  diparsilahkan dangsanak.

PANGANAN WAN PANGIWA MEMPERSIAPKAN BALAI PERSIDANGAN

PERDANA MENTERI MASUK

P.M :  Patih Muhur itu aku ampunnya ngaran, tapangkat sabagai Perdana Menteri atau Pamayung Raja di karajaan ini, diparintah paduka raja datang kamari gasan mamariksa gawian Panganan wan Pangiwa.

P.M :  Panganan atau Pangiwa juga, buka lawangan ganal.

(Panganan Pangiwa membukakan jalan, P.M masuk ke balai persidangan)

P.M :  aku lihat-lihat gawian buhan ikam badua sudah bagus, tapi aku handak batakun kalawan buhan ikam badua sabagai bukti buhan ikam paham wan mangarti napa haja nang sudah buhan ikam gawi, Panganan maju ikam baparak.

Panganan :  daulat Perdana Menteri.

P.M :  Panganan, napa maksud ikam maandak pedang bersilang lawan caramin ganal di atas singgahsana Karajaan?

Panganan :  maksud ulun maandak pedang bersilang wan caramin ganal tiada lain tiada bukan gasan menandakan bahwa Karajaan kita selalu siap siaga terhadap serangan musuh, baik itu matan muka balakang, kanan kiwa, atas bawah duhai perdana menteri.

P.M :  bagus, kembali ikam kepenjagaan. Pangiwa, maju ikam punya diri.

Pangiwa :  daulat perdana menteri.

P.M :  napa maksud wan tujuan ikam mahamparakan permadani hijau didepan singgasana Karajaan?

Pangiwa :  alasan dihamparkannya permadani hijau itu menandakan bahwa Karajaan Bandarmasih kekayaannya melimpah, masyarakatnya makmur wan sejahtera.

P.M :  bagus. Kembali ikam ke penjagaan. Lamun kayaitu, aku handak maambili rombongan Karajaan, hati-hati buhan ikam punya penjagaan.

PERDANA MENTERI KELUAR

ROMBONGAN KARAJAAN MASUK

Raja : beta lah nang bangaran Pengeran Samudra, bertahtakan emas intan zamrud nilam baiduri, tapangkat sabagai Raja di karajaan Bandarmasih ini, bujur atau kaya apa Permaisuri?

Permaisuri :  Inggih, bujur banar paduka raja.

Raja :  beta lah pemigang kakuasaan tartinggi di Karajaan Bandarmasih ngini, 40 anak raja-raja tunduk wan khidmad dibawah naungan beta, bujur atau sebagaimana ayahanda Wajir?

Wajir :  bujur banar.

Raja :  lamun damintu ada lebih baik kita segera memasuki balai persidangan. (rombongan berjalan memutar lalu berdiri dibelakang Panganan Pangiwa), Panganan antara Pangiwa jua, buka lawangan ganal

Panganan & Pangiwa : daulat paduka sultan.

(Panganan Pangiwa membuka jalan, rombongan Karajaan memasuki balai persidangan)

Raja :  himung hati beta malihat gawian buhan Panganan wan Pangiwa, sebelum mamulai persidangan ada labih baiknya kita ramaikan suasana, bujur atau tidak ayahanda Wajir?

Wajir :  bujur banar paduka raja.

Raja :  boleh dangar sabarataan.

(Raja menyanyi dan menari bersama Permaisuri)

Raja :  ramai atau sebagai mana Panganan wan Pangiwa?

Panganan & Pangiwa : ramai sekali paduka raja.

Raja :  lamun damintu, sakira suasana kita batambah ramai, beta persilahkan Panganan wan Pangiwa untuk meramaikan suasana.

Panganan & Pangiwa : daulat paduka raja.

(Panganan & Pangiwa menyanyi)

Panganan & Pangiwa : Cukup paduka raja.

Raja :  bagus, tarimakasih Panganan wan Pangiwa karna sudah menambah ramainya suasana persidangan. Lamun damintu kaya apa kalau kita mulai haja persidangan, kaya apa pamanda Mangkubumi Patih Masih?

Mangkubumi : mohon ampun paduka raja, ada lebih baik kita mahadang Panglima Perang atau kepala pertanda.

Raja :  bujur banar, lamun damintu kita hadangi dahulu satumat Panglima Perang datang ke balai pesidangan.

PANGLIMA PERANG MASUK
Panglima :  Patih Balit itu aku ampunnya ngaran, tapangkat sabagai kapala partanda atau Panglima Perang di Karajaan Bandarmasih ini, naga ulit naga umbang naga partala, taguh kulit taguh tulang sampai ka karungkung kapala, hooppp.. ku lihat bendera sudah kibar kibaran diatas sungkul Karajaan itu partanda bahwa persidangan akan segera dimulai, ada lebih baiknya aku balakas mamasuki balai persidangan, hoopp..

Panglima :  Panganan wan Pangiwa juga, buka lawangan ganal karna seorang Panglima Perang akan memasuki balai persidangan.

(Panganan wan Pangiwa membuka lawang)

Panglima :  daulat paduka raja, mohon ampun baribu ampun hamba talambat datang ke balai persidngan.

Raja :  kada papa duhai Panglima, persidangan balum mulai jua. Beta paham haja ikam hanyar datang matan Karajaan Demak, tapi simpan dahulu habar nang pacangan ikam bawa matan Demak. Silahkan kembali ke posisi ikam nang saharusnya.

Panglima :  daulat paduka Raja.

Raja :  Panglima Perang sudah datang, apa bisa kita mulai persidangan? Kaya apa duhai Permaisuri?

Permaisuri :  mohon ampun paduka raja, manurut ulun balum langkap wan balum rami lamun balum ada Hadam wan Inang paduka raja ai.

Raja :  nahh.. bujur jar pian, saban kali handak mamulai parsidangan pasti sudah nang badua ngintu tarus nang dihadang, handak kada dihadangi kalu pina kita pulang kada dapat habar kayapa di masyarakat. Lamun damintu kita hadangi gin satumat buhan nang badua ngintuh.

HADAM WAN INANG MASUK

Hadam :  panonton.. kanalakan ngaran ulun ......, di karajaan Bandarmasih ini ulun tapangkat sabagai Hadam, bujur kalu umanya?

Inang :  bujur banar abahnya ai.

Hadam :  kada kawa dipungkiri, ulun ini urang panting di karajaan ini, buktinya kadatangan ulun pasti dihadang wan dinanti. Iya kalo umanya?

Inang :  bujur abahnya ai, sidang kada kawa dimulai lamun kita balum datang ya kalo abahnya?

Hadam :  inggih jar ulun.

Inang :  abahnya, ulun gin handak jua bakanalan lawan panonton

Hadam :  ay ayuha sayang ulun nang bungas langkar ai..

Inang :  .......... itu ngaran ulun, tapangkat sabagai Inang di karajaa nginih, ulun ini bini dari yayang Hadam naaaaaang paling gagah saalam raya. Iya kalo abahnya?

Hadam :  inggih, tasarah pian haja umanya ai. Ayuha sudah, kita ini dihadangi urang, kada nyaman aur talambat tarus, ayu sudah lakasi umanya kita masuk ka balai persidangan.

Inang :  inggih abahnya ai.

(berjalan memutar kemudian berdiri dibelakang Pangan dan Pangiwa)

Hadam :  Panganan atau Pangiwa juga, buka lawangan ganal

(Panganan dan Pangiwa tidak menggubris)

Hadam : nahh. Cucurikan saku buhannya ini, ikam pang umanya nang mangiyau kalu pina mau.

Inang :  Panganan wan Pangiwa juga, bukai pintar..

(Pangnan dan Pangiwa kembali tidak menggubris)

Inang :  nahh.. sama haja abahnya ai, kita pakai cara lain abahnya lah, (Inang membisiki Hadam)

Hadam :  akuurr.. (Meniru cara Panglima berbicara) Panganan wan Pangiwa buka lawangan ganal tujuh meter ka kiwa tujuh meter ka kanan, seorang kapala pertanda handak memasuki balai persidangan!!

(Panganan dan Pangiwa berbalik)

Panganan & Pangiwa : dau.. lat..

Panganan :  bahh bubuhan kuricik bihi nginih sakalinya, ku kira bujuran panglima tadi nang datang.

Hadam :  buhan ikam jua maniga kali kami bahiyau kada hihiran.

Pangiwa :  ayu sudah lakasi masukan, itu dihadangi paduka raja sudah.

HADAM DAN INANG MASUK KE BALAI PERSIDANGAN

Hadam & Inang : daulat paduka raja

Raja :  Hadam wan Inang, kanapa buhan ikam ini talambat tarus datang kaparsidangan?

Hadam : anu paduka ai, ini pang nah mahadangi umanya nih kalawasan bahias diri, pupur mamupur, gincu magincu, calak mancalak, mandi maka kada.

Inang :  ayy, kanapa jadi ulun nag ditiwas, pian itu nang lawas banar di kamar mandi, manggusuk napa kah maka lawas, dikiranya kawa kalu leh mancilang kaya mata utas.

Raja :  sudah sudah, kada usah bacakut, macam-macam alasan buhan ikam ini, lakasi sudah ambil posisi nang samastinya buhan ikam.

Hadam & Inang : daulat paduka raja.

Raja :  lamun barataan sudah takumpul, kaya apa sidang kita buka haja, kaya apa ayahanda Wajir?

Wajir : ada benar sekali paduka raja.

Raja :  lamun damintu, sidang hari ini beta buka (mengetok tongkat ke atas meja). Sabalum masuk ka inti permasalahan nang handak beta sampaikan, beta handak tahu dahulu laporan dari masing-masing aparat karajaan, tapi khusus Panglima Perang disimpan dahulu laporannya, karna pasti bersangkutan lawan inti permasalahan nang handak beta sampaikan. Pamanda Mangkubumi Patih Masih, selaku Mangkubumi, nang kaya apa keadaan Karajaan kita?

Mangkubumi : daulat paduka raja, kaadaan sumber daya alam wan sumber daya manusia kita baik baik haja, adil makmur wan sejahtera, perniagaan kita jua sasain maju, banyak hasil bumi kita nang sudah dijual ka luar pulau, baik itu jawa, makasar, palembang dan lain sebaginya paduka raja.

Raja :  bagus. Pamanda Patih Muhur salaku perdana menteri, kaya apa jua buhan aparat karajaan kita?

P.M :  daulat paduka raja. Manganai hal damikian, samua aparat Karajaan sudah bagawi sasuai gawiannya, kadada nang manyanyalah, kadada nang culas, kadada nang manjual jabatan gasan mandustai masyarakat. Sekiranya itu haja paduka raja.

Raja :  bagus.buhan ikam badua pang Hadam wan Inang, ada kah nang handak dilaporakan?

Hadam :  daulat paduka raja, palingan handak malaporakan bahwasanya istana wan lingkungan  karajaan, sudah tertata rapi, barasih wan pastinya nyaman dilihat.

Inang :  masalah padapuran gin persedian masih banyak paduka raja, pian handak makan napa haja pasti ulun masak akan.

Raja : bagus. Laporan sudah beta tarima barataan. Ada beberapa hal nang handak beta sampaikan, dangar-dangar barataan, seperti nang sudah kita katahui, beta nang bagalar Pangeran samudera diangkat jadi raja di Karajaan Bandarmasih ini oleh pamanda Patih Masih dan atas persetujuan seluruh masyarakat nang ada disini, itu tiada lain tiada bukan marga beta adalah katurunan dari Maharaja Sukarama nang ada di Nagara Daha, namun, wayah beta lagi halus, beta dilariakan oleh pamanda Aria Tranggana karna gasan manyalamatan beta dari incaran pamanda Pangeran Tumenggung nang handak mambunuh beta, hal itu dikarenakan beta lah pewaris tahta Karajaan nang diberikan oleh Maharaja Pangeran Sukarama, namun paman Tumenggung kada tarima beta jadi raja. Sampai tiba saatnya beta badapat lawan pamanda Patih Masih nang pinandu kalawan ciri-ciri beta bahwa beta bukanlah urang biasa, padahal beta sudah manyambunyiakan siapa diri beta sabujurnya, namun Pamanda Patih Masih mangatahui bahwa beta adalah katurunan raja-raja, atas dasar itu maka beta diangkat jadi raja di karajaan Bandarmasih ini dan kabalujuran pada saat itu balum ada nang manjabat sabagai raja disini. Apa benar nang kaya itu Pamanda Patih Masih?

Mangkubumi : ada benar sakali paduka Raja.

Raja :  lalu pada saatnya, habar beta jadi raja disini kadangaran oleh pamanda Pangeran Tumenggung nang jadi raja di Nagara Daha, buhan sidin kamudian manyarang  karajaan kita, sudah babulan-bulan peperangan berlangsung, kada sadikit nyama malayang baik itu dari pihak kita maupun dari pihak musuh, beta sadar lamun kaya ini tarus kita bisa kalah, oleh karena itu beta utus Panglima Perang Pamanda Patih Balit tulak ke Demak gasan meminta pertolongan Karajaan Demak. Selanjutnya beta handak mandangar kaya apa habar nang didapat imbah datang matan Karajaan Demak. Silahkan Panglima Perang disampaikan.

Penglima :  daulat paduka raja, boleh dangar barataan, habar nang handak ulun sampaikan adalah, Karajaan Demak hakun membantu Karajaan kita dengan menurunkan bala bantuan beribu ribu pasukan gasan peperangan antara Nagara Daha dengan Karajaan Bandarmasih, namun ada syarat nang harus dipanuhi paduka raja.

Raja :  boleh dangar napa haja itu syaratnya, lamun karajaan Demak handak emas intan permata lawan bamacam-macam banyaknya hasil bumi kita, beta akan serahkan, asalkan kita dapat bantuan dari Demak.

Panglima :  lain itu nang dikahandaki raja Demak, sidin handak lamun kita manang malawan musuh, pian selaku Raja di Bandarmasih beserta seluruh masyarakatnya harus hakun masuk agama Islam.

Raja :  kaya apa ngini, beta kada wani mamutus akan sapihak, lamun syarat ngintu kada kita panuhi kita kada bataha dapat bantuan matan Karajaan Demak, nang kita tahu Demak adalah Karajaan ganal, sudah banyak karajaan-karajaan nang takluk. Lamun beta pribadi, beta hakun masuk Islam asalkan kita manang malawan Daha, kaya apa lawan buhan pian barataan?

Semua :  siap paduka raja, kami hakun.

Raja :  lamun damintu, pian beta utus kembali ke Demak gasan menyampaikan keputusan ngini, bahwasanya kita Bandarmasih sepakat memenuhi syarat nang diberikan, yaitu baislam lamun kita manang.

Panglima :  daulat paduka raja.

Raja :  beta rasa sudah kadada lagi nang handak disampaikan, kita hadang kayapa habar salanjutnya. Dengan ini beta tutup persidangan hari ini...

SELURUH APARAT KARAJAAN KELUAR

 

 

 

 

 

 

 

BABAK II

PANGERAN TUMENGGUNG & ARIA TRANGGANA MASUK

P. Tumenggung : Mangkubumi Aria Tranggana, kaya apa jua kita ini, bubuhan Bandarmasih Sudah mulai manguasai muara bahan, lamun kaya ini tarus lawas kalawasan kita bisa kada bahujung, rugi kita. Sejak diangkatnya Pangeran Samudera sabagai raja di Karajaan Bandarmasih, aku sasain khawatir kalu pina inya manggutak kakuasaan ku di Nagara Daha, inya pasti sudah marancanakan sesuatu gasan merebut kakuasaanku.

Aria :  mohon ampun paduka raja Pangeran Tumenggung, wajar haja inya handak marabut kambali Nagara Daha, karna inya marasa bahwa nang berhak atas kakuasaan di Nagara Daha itu ialah inya, itu sasuai lawan wasiat nang dibariakan oleh Maharaja Sukarama.

P. Tumenggung : badiam ikam Aria Tranggana, wani ikam baucap nang kaya itu dihadapan aku punya diri. Sakali lagi aku mandangar ikam baucap nang kaya itu, aku jamin ikam kada bataha salamat.

Aria :  mohon ampun paduka raja, kadada maksud ulun baucap nang kaya itu. Tapi lamun ulun boleh punya usul, ada labih baik kita badamai haja lawan Pangeran Samudera, lamun dibiarakan nang kaya ini tarus bisa-bisa kada bakasudahan, sudah banyak rakyat kita nang jadi korban atas peperangan ngini, sudah barapa banyak janda-janda nang ditinggal mati lakinya. Lawan jua habar nang hanyar ulun dapat, bahwasanya bubuhan Bandarmasih sudah maminta bantuan kalawan Karajaan Demak gasan mangalahakan kita. Kada kah pian mamaikirakan demikian?

P. Tumenggung : kada suah ada tapikir aku handak badamai lawan Pangeran Samudera, biar inya maminta bantuan kalawan Demak sakalipun, aku kada takutan. ikam tahu haja kaya apa  ngalihnya aku marabut kakuasaan Nagara Daha ngini matan dangsanakku Pangeran Mangkubumi, dalas kubunuh inya supaya aku kawa naik tahta, tinggal saikung lagi nang mahalangi aku barkuasa, kada lain kada bukan ialah Pangeran Samudera, aku mangira inya sudah mati, sakalinya inya masih hidup, bahkan inya wayahini sudah baisi karajaan saurang.

Aria :   lamun damintu ulun kada tahu lagi harus babuat napa. Ulun tinggal mahadang napa parintah pian haja.

P. Tumenggung : kaya ini haja, aku sudah liwar panasnya, sakira rakyat kada banyak nang jadi korban, ikam aku utus tulak ka Bandarmasih gasan manyampaikan bahwasanya aku Pangeran Tuemnggung handak mambawai Pangeran Samudera bakalahi satu lawan satu, aku yakin inya kada bataha wani lawan aku. Bila inya kada hakun manarima tantangan ngini artinya inya kalah.

Aria :  siap laksanakan paduka raja. Damini jua ulun tulak ka Bandarmasih gasan manyampaikan pasan dari pian.

PANGERAN TUMENGGUNG & ARIA TRANGGANA KELUAR

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BABAK III

APARAT KARAJAAN BANDARMASIH MASUK

(Seluruh aparat Karajaan menempati posisi masing-masing)

ARIA TRANGGANA MASUK

Aria :  pangana antara Pangiwa jua

Panganan :  siapa wan matan mana sampian? Wan ada kaparlua napa sampian datang kamari?

Aria :  aku Aria Tranggana matan Nagara Daha handak batamu lawan Pangeran Samudera, tolong padahi akan sidin.

Panganan :  hadang satumat, biar Pangiwa nang manakuni akan apakah sampian boleh masuk atau kada.

(Pangiwa mendekat melapor kepada Pangeran Samudera)

Pangiwa :  daulat paduka raja, didepan penjagaan ada nang handak batamu lawan pian, ngarannya Aria Tranggana matan Nagara Daha, boleh atau bagaimana paduka raja?

Raja :  pamanda Aria Tranggana. Napa habar sidin datang kamari. Pangiwa, suruh sidin masuk manghadap kapada beta.

Pangiwa :  daulat Paduka Raja.

(Pangiwa kembali kepenjagaan)

Pangiwa :  ujar Paduka Raja Pangeran Samudera, pian dibolehakan masuk.

Aria :  tarimakasih.

(Aria Tranggana masuk ke balai persidangan, Panglima Perang yang emosi langsung menghadang)

Panglima :  wani waninya ikam datang kamari saurangan, handak mancari mati atau napa ikam ngini!!

Raja :  Panglima Perang, sudah, biarakan inya mahadap beta.

Panglima :  mohon ampun paduka Raja, ulun khawatir kalu pina inya baisi niat jahat, kada salahnya hamba manyambang inya badahulu.

Raja :  cukup. Beta yakin sidin kada mungkin manjahati beta, karna sidin lah nang manyalamatakan beta dari kapungan Pangeran Tumenggung nang handak mambunuh beta. Panglima Perang, kembali engkau punya tempat.

Panglima :  daulat paduka raja.

Raja :  pamanda Aria Tranggana, napa habar pian datang saurangan kamari?

Aria :  anaknda Pangeran Samudera, adapun maksud wan tujuan hamba datang kamari tiada lain wan tiada bukan handak manyampaikan pasan matan Pangeran Tumenggung, sidin menyadari kalau peperangan ngini tarus dilakukan maka akan semakin banyak nyawa melayang, purun kah pian maadu asah rakyat gasan mempertahankan kekuasaan, oleh karena itu Pangeran Tumenggung mambawai pian berduel satu lawan satu, siapa nang manang maka inya berhak atas semua kekuasaan. Tapi lamun hamba boleh punya usul, sebelum satu diantara buhan pian nang jadi korban, tolong pian pikirakan lagi, musuh nang pian hadapi ngini kada lain wan kada bukan ialah paman pian saurang. Ulun pribadi baharap buhan pian kawa badamai.

Raja :  lamun daminta kahandak sidin, urang manjual beta tukari, mun masalah badamai atau kada, kita lihatakan haja kaina kayapa kasudahannya. Pian padahi haja lawan sidin bahwa kamanakan sidin nang bangaran Pangeran Samudera manyatujui tantangan malawan sidin satu lawan satu.

Aria :  lamun damintu pian punya kaputusan, hamba kada kawa marubahnya lagi, hamba mohon izin undur diri gasan manyampayakan habar matan pian.

Raja : padahi lawan sidin, isuk beta lawan pamanda Patih Masih barlayar manuju Muara Bahan gasan mahadapi sidin.

Aria :  inggih, lamun kaya itu ulun izn undur diri.

ARIA TRANGGANA KELUAR

Raja :  pamanda Patih Muhur, tolong pian siapakan kapal perahu gasan kami tulakan isuk, Panglima Perang, pian tolong jaga akan karajaan. Doakan haja mudahan isuk kami salamatan haja. Siap haja kalu pian sudah Pamanda Patih Masih?

Mangkubumi : daulat paduka raja, segala titah perintah pasuka raja hamba junjung diatas patik kapala hamba.

Raja :  lamun kaya itu mari kita mempersiapkan sagalanya.

SELURUH APARAT KARAJAAN KELUAR

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BABAK IV

PANGERAN SAMUDERA, PATIH MASIH, PENGERAN TUMENGGUNG & ARIA TRANGGANA MASUK MENEMPATI POSISI MASING-MASING

(Terlihat kedua belah pihak sudah bersiap memulai pertempuran)

Raja :  Pamanda Pangeran Tumenggung, ulun kada mau durhaka kalawan pian, ulun paham wan tahu biar kayapa haja pian tatap paman ulun, pian nang manggantikan abah wan mama ulun, lamun pian dasar bujur banafsu handak mambunuh ulun, maka bunuh lah, ulun pasrah, ulun kada handak durhaka lawan mamarina (sambil berlutut).

P. Tumenggung : (merasa iba kemudian mendekati lalu memeluk dan mencium keponakannya itu)

Patih Masih : (kepada Aria Tranggana) kayapa jua kita ini tuan, batarus atau bagaimana ini?

Aria :  lamun sudah nang kaya ini ada labih baik kita maumpati napa nang jadi kahandak atasan kita haja.

P. Tumenggung : anaknda Pangeran Samudera, badiri ikam, kita sudahi haja gin permusuhan ngini, aku handak mambariakan tanah, watas wan karajaan ngini kalawan ikam, lamun ikam handak, ikam bawa haja barataan urang-urang Nagara Daha ngini barataan, biar kayapa jua ikam pang sudah nang berhak atas tahta karajaan ngini.

Raja :  inggih pamanda. Tarimaksih ulun ucapakan.

SEMUANYA KELUAR

 

 

 

 

 

 

 

BABAK V

SELURUH APARAT KARAJAAN TERMASUK NAGARA DAHA BERKUMPUL

Aria :  dangar-dangar barataan, hari ini kita basaksi bahwasanya Pangeran Samudera dan Pangeran Tumenggung sudah berdamai, tidak ada lagi perebutan kekuasaan antara Nagara Daha dengan Bandarmasih, dan hari ini jua Pangeran Samudera didudus jadi pemegan kekusaan nang sabujurnya. (memakaikan Mahkota kepada Pangeran Samudera)

Raja :  terimaksih beta ucapakan gasan barataan, sabagai bukti gasan menepati janji kami kalawan karajaan Demak, bahwasanya lamun Bandarmasih manang maka beta beserta seluruh masyarakat Bandarmasih bersedia masuk agama Islam.

Utusan Demak : alhamdulillah, kalau seperti itu ada lebih baiknya kita segerakan proses pengislaman Pangeran Samudera dan seluruh masyarakat Bandarmasih, ikuti apa kata ulun (Membacakan dua kalimat syahadat dan diiringi oleh semua orang)

Semua :  Alhamdulillah..

SELESAI

 

Satangkai Kambang Dihujung Sarunai

 SATANGKAI KAMBANG

DIHUJUNG SARUNAI

“Setiap Gerak Adalah Isyarat”

Karya: Faisal Refki

 

TOKOH:

Badri

Zubaidah

Kai Utar

Aluh Sari

Misri

Asadi

Kusasi

 

SINOPSIS:

“Badri yang telah lama merantau memutuskan untuk pulang ke kampung halamannya. Diperantauan Badri mempunyai guru beladiri yang bernama Kai Utar. Setibanya dikampung halaman, Badri berjumpa dengan seorang perempuan yang ternyata adalah teman masa kecilnya yang sudah tumbuh dewasa dan cantik yang bernama Zubaidah. Bibit cintapun tumbuh pada pandangan pertama setelah bertahun-tahun lamanya. Namun kebahagiaan mereka sedikit terganggu dengan kehadiran Misri dan kawan-kawan, pergesekan pun tak terelakkan, untuk mendapatkan Zubaidah mereka harus beradu beladiri, namun Badri lah yang akan memenangkan dan mendapatkan Zubaidah.”

 

 

BABAK I

FADE IN

DIBUKA DENGAN ADEGAN BADRI YANG SEDANG MELAKSANAKN PROSESI BATAMAT KUNTAU YANG DIPIMPIN OLEH KAI UTAR

FADE OUT

BABAK II

FADE IN

Badri : (terlihat melamun sambil melipat pakaiannya)

(KAI UTAR MASUK)

Kai Utar : (masuk dari arah belakang, memperhatikan, diam) ehem..

Badri : eh kai, takajutnya ulun, ulun kira suara napa tadih.

Kai Utar : ikam kira suara hantu!? Napa ikam pina malamun, mamikirakan napang?

Badri : kada kai ai, ulun kaganangan kampung, lawan kaganangan kuitan jua.

Kai Utar : napang, handak bulik kah?

Badri : handak itu handak banar padahal, lawas banar kada suah lagi tajinguki kubur kuitan, tagal...

Kai Utar : kada baduit!?

Badri : hehee, inggih kai ai, dintu pang parigalnya.

Kai Utar : (diam sesaat) cu, tulung ambilakan ampun kai nang bagantung dibalakang kamar.

Badri : kada papa lah ulun ini masuk kamar pian?

Kai Utar : ayuha, amun aku nang manyuruh itu artinya kada papa tu.

Badri : inggih, hadang kai lah ulun ambilakan.

(BADRI KELUAR)

(BADRI MASUK)

Badri : (masuk dengan membawa bungkusan) iya lah ngini kai nang pian suruh.

Kai Utar : iya ai, buka.

Badri : (membuka bungkusan) duit kai ai.

Kai Utar : nah, duit itu ikam simpani, mudahan mayu gasan ikam bulik kampung.

Badri : bujuran kah kai? Kada salah lah ngini?

Kai Utar : ikam kira aku bagayaan kah?

Badri : alhamdulillah, (mencium tangan Kai Utar) tarimakasih banyak ulun nah kai ai.

Kai Utar : sudah gin, malam ini ikam simpuni pakakas ikam, isuk subuh langsung ikam ka palabuhan tulak bakapal, mudahan salamatan dijalan, aku bapasan lawan ikam, ilmu nang ikam dapat disini jangan sampai disalahgunakan, ilmu itu kada gasan bajajagauan.

Badri : inggih kai.

FADE OUT

 

BABAK III

FADE IN

Badri : Kambang Sarunai, lawas banar sudah aku maninggalakan, asa dandaman hati, disini jua dipatak tambuniku, disini jua aku diranakkan, disini jua kuitanku dikubur, Kambang Sarunai, kampungku.

ZUBAIDAH BERSAMA TEMANNYA MASUK DENGAN RISIH KARENA DIIKUTI OLEH ANAK BUAHNYA MISRI YANG SEDARI TADI TERUS MENGAWASI.

Aluh Sari : Zubaidah, kanapa yu urang nang badua tuh maumpati kita tarus matan tadih?

Zubaidah : kada tahu jua aku Aluh Sari ai, matan kita kaluar rumah tadi sudah buhannya itu maumpati kita.

Aluh Sari : aku takutan kalu pina buhannya itu baisi niat kada baik banarai Zubaidah ai.

Zubaidah : aku curiga buhannya itu pasti ada nang manyuruh.

Aluh Sari : jadi pang kayapa jua kita ini?

Zubaidah : tanang haja ikam, ikam cukup umpati napa jar aku.

Aluh Sari : hiih hiih.

ZUBAIDAH MELIHAT SEORANG LELAKI YANG TERNYATA ADALAH BADRI, KEMUDIAN MENDEKATI SEBAGAI ISYARAT MINTA PERLINDUNGAN.

Zubaidah : (kepada anak buah Misri) ey buhan ikam badua! Napa maksud buhan ikam jadi maumpati kami? Siapa nang manyuruh? (jeda) amun buhan ikam kada handak bapadah, ku suruh kawanku nih (menunjuk Badri) mamukuli buhan ikam, mangaku kada?!

Asadi : uuuu... jadi damintu kah, ngini kah lalakiannya?

Kusasi : sasuai haja bos manyuruh kami maawasi ikam, sakalinya damintu kisahnya.

Badri : hadang hadang, ini kanapa jadi aku taumpat-umpat? Aku kada pinandu lawan inya ini (menunjuk Zubaidah), aku hanyar datang matan subarang sana.

Asadi : iyaa iyaa iyaa.. pintar jua lalakiannya kisah kada pinandu, padahal iya, jangan pina handak mangaramputi ikam lah.

Kusasi : ikam pilih haja, handak tangan kah nang patah atau batis kah nang pingkur?

Badri : naahh.. salah paham am ngini, aku kada handak bahualan disini, sudah ku padahi aku kada tahu napa-napa.

Asadi : ahhhh.. banyak pandir ikam ini. (kepada Kusasi) Kusasi, simpunakan!!

ASADI DAN KUSASI MENCOBA MEMUKUL BADRI, NAMUN BERKAT ILMU BELADIRINYA BADRI BISA MEMUKUL BALIK ASADI DAN KUSASI.

Asadi : awas ikam lah, baingatan haja kita!!

Kusasi : ikam jua Zubaidah ai, kupadahi lawan Misri bahwa ikam baisi lalakian lain.

Zubaidah : uuuu... Misri kah nang manyuruh buhan ikam badua ini, padahi lawan Misri aku kada katuju!

Aluh Sari : huss huss huss.. bulikan lagi sana, bulikan!!

ASADI DAN KUSASI KELUAR DENGAN PENUH RASA DENDAM.

Badri : hadang, aku kada salah dangar lah napa jar buhannya nang badua tadi, buhannya mangiyau ikam Zubaidah? Ngaran ikam Zubaidah kah?

Zubaidah : hiih, aku Zubaidah, kanapa?

Badri : Zubaidah anak paman Hasbi? Aku Badri, anak guru Uwah, ingat lah?

Zubaidah : (bingung seolah tak percaya) uuuuu ingat dah aku, Badri kawan nang lagi halus tu kalu? Lawasnya ikam kada talihat, madam kamana?

Badri : imbah uma wana abahku maninggal, aku umpat kai ku kakampung subarang sana, lawas banar kada usah lagi bulik kasini, aku handak ka kubur kuitanku.

Zubaidah : (hanya diam)

Badri : eh, napa maksud buhannya badua tadi jadi kaya itu lawan ikam?

Zubaidah : buhannya itu....

Aluh Sari : jadi Zubaidah ini sudah baikatan lawan lalakian nang bangaran Misri anak juragan kapal, tapi si Zubaidah ini sabujurnya kada hakun, tapi marga ada masalah kaluarga, lalu si Zubaidah ini jadi imbalannya, amun nang badua tadi pinanya suruhannya Misri pang.

Zubaidah : adulahaii Alus Sari... kalalantihan, sarabanya dikisahakan.

Aluh Sari :ehehee.. maaf kada ingat.

Zubaidah : (kepada Badri) eee.. lamun damintu kami izin maninggalakan lu lah, sualnya kami handak kasubarang, tarimakasih jua sudah hakun manulungi tadi. Assalamuallaikum.

Badri : waallaikumussalam..

ZUBAIDAH DAN ALUH SARI KELUAR

FADE OUT

BABAK IV

FADE IN

ALUH SARI MASUK TERGESA GESA MEMINTA PERTOLONGAN KEPADA BADRI.

Aluh Sari : Badri!! Tolongi... tolong Badri... Zubaidah.. Zubaidah diculik anak buahnya Misri, aku takutan kalu pina inya kanapa napa. Lawan jua kuburan kuitan ikam.

Badri : kanapa kuburan kuitanku?

Aluh Sari : tanah kuburan kuitan ikam itu handak digusur Misri, handa dijadiakannya pabrik, asal ikam tahu haja, tanah kubur kuitan ikam itu sudah jadi ampunnya Misri, imbah dapat warisan abahnya, Misri makin sakahandak dikampung ini, kadada nang waninya manggatuk inya.

Badri : dasar binahung karing, satua!! Amun kaya ini kisahnya mau kada mau aku harus turun tangan, aku babulik ka kampung ini handak manjinguki kubur kuitanku, tapi imbah mandangar habar ngini dasar maulah aku sarik! Jangan dilihatakan satua ngintuh, beehhh!!

MISRI DAN ANAK BUAHNYA MASUK

Misri : uuuu iya iya iyaa... ikam kah nang bangaran Badri? Ikam handak jadi pahlawan kah dikampung ini? Ikam kira ikam siapa? Aku tahu ai siapa uma wan abah ikam itu? Aluh Tipah lawan Utuh Kasan, sapasang dua laki bini tuha lali, mangalilu, saikung picak, saikung bisu! Hahaaaa.. kasihan banar kuitan ikam itu, hidup haja ngalih, ditambah baisi anak nang kaya ikam ini, mangalihi!!

Badri : badiam muntung ikam nang buruk itu (mencoba menyerang misri namun berhasil dicegah anak buahnya)

Misri : napa ikam hah!! Handak malawan aku kah?! Lawan sini! Lawan mun kawa!! Hahaaaa...

(Badri yang tidak bisa bergerak karena dikunci oleh anak buah Misri hanya bisa melawan dengan kata-katanya)

Badri : amun ikam dasar lalaki kada kaya ini caranya, amun wani batanding kita satu lawan satu, amun ikam manang, gusur ha tanah kubur kuitanku itu, tapi lamun aku nang manang, kubur kuitanku jangan ikam ganggu, lawan ikam lapasakan Zubaidah.

Misri : akur!! Amun nintu kahandak ikam. Malam isuk di bakas gudang hirang, kita buktiakan siapa nang manang.

MISRI DAN ANAK BUAHNYA MELEPASKAN BADRI KEMUDIAN PERGI KELUAR.

FADE OUT

BABAK V

FADE IN

DIBEKAS GUDANG HIRANG, MISRI BERSAMA ANAK BUAHNYA MEMBAWA ZUBAIDAH YANG TERIKAT, SEDANGKAN BADRI DATANG BERSAMA ALUH SARI.

PERTARUNGAN PUN DIMULAI, DAN PADA AKHIRNYA PERTARUNGAN DIMENANGKAN OLEH BADRI.

MISRI PUN MENEPATI JANJINYA UNTUK MEMBEBASKAN ZUBAIDAH SERTA MEMBATALKAN PENGGUSURAN TANAH KUBUR ORANGTUA BADRI.

 

SELESAI