Naskah Teater Tradisi Japin Carita
MANUGAL HAUL
Karya
: Faisal Refki
30
Oktober 2019
TOKOH KARAKTER :
Acil Aluh
Iyud
Suhai
Haji Udin
Baiti
Pambakal
Bini Pambakal
Hansip
Kapala Dinas
SEMUA PEMAIN MASUK SAMBIL MENARI,
KEPALA DINAS BERDIALOG
Kapala Dinas : Assalamuallaikum, pangumuman
pangumuman, gasan saluruh warga Balangan, desa Juai khususnya, bahwasanya
pamarintah sudah mengeluarkan undang-undang hanyar parihal pembakaran hutan wan
lahan, hal itu didasari karena banyaknya kebakaran hutan wan lahan nang maakibatakan
kabut asap, jadi, bagi pelaku nang kadapatan mambakar lahan akan dikenakan
hukuman berupa danda 1.5 miliar sampai 15 miliar rupiah, atau kurungan 5 sampai
15 tahun penjara. Itu haja nang ulun sampaiakan, mudah mudahan dikampung kita
kadada lagi kajadian kabakaran hutan atawa lahan, tarimakasih,
wassalamuallaikum.
SEMUA PEMAIN KELUAR
IYUD & SUHAI MASUK
Iyud : Suhai, kayapa jua nasib
kita nih, saban hari maungut haja gawian, nasib anak yatim piatu.
Suhai : ikam sakali lagi bapandir kaya itu
ku tampar, ikam jangan manyalahakan takdir marga kita nih yatim piatu, harusnya
kita nih basukur masih kawa makan guring, rumah gasan badiam ada haja, untung
ada haja masih paacilan nang hakun manggaduh.
Iyud : bamamai kabisaan, Suhai, aku nih
kaganangan aruah mama lawan abah, malam tadi aku tamimpi sidin, dalam mimpi tuh
sidin baucap lawan aku, “jangan, jangan,
jangan digawi” jar sidin, napa kah maksud sidin tuh lah.
Suhai : ngintu gasan ikam Yud ai sakira
ikam tuh jangan bapacaran tarus hahaaa.
Iyud : bah ai, kada mungkin amun masalah
itu, ikam tuh bahiri banarai marga kadada baisi pacar kaya aku, ya kalo?
Suhai : gasan napa jua bahiri masalah
bapacaran, H A R A M !
Iyud : musti manyambat haram, mancucuk
pintul kada bayar.
Suhai : nah mahual kakanak nih, handak
kapidaraan saku, kasini ikam ku katik ditalinga.
ACIL ALUH MASUK
Acil Aluh : uma umaaa, kanapa nih babukahan, awak
ganal, sasingut tabal masih haja kalakuan manganganak. Ampihan, ni nah acil
maulahakan buhan ikam gaguduh tiwadak, makani.
Iyud : cil, mama lawan abah mahaul
kana tanggal barapa cil?
Acil Aluh : kanapa garang batakun ngintuh, handak
mahauli kah? Adalah baisi duit?
Iyud : kada pang cil ai, handak tahu
banarai, nyaman mahadiahi sidin kaina.
Suhai : mun ada razaki nyaman kaina kita
bahaulan, barang ai sasadikit haja.
Acil aluh : uma lawan abah ikam tuh kana tanggal 11
Jumadil Awal.
Suhai :
kada sampai sabulan lagi cil lah baarti.
Acil Aluh : iya am, satahun pulang, kada karasaan 5
tahun dah kuitan ikam maninggal imbah kacalakaan samalam lah, saitu jua tu aku
manggaduh buhan ikam nih, untung ada buhan ikam nih dirumah, jaka tida sunyi am
acil surangan dirumah.
Iyud : bawa balaki cil ai ampih tu sunyi,
hahaaa.
Suhai : huss, handak katulahan saku
kakanak nih lawan paacilan.
Acil Aluh : handak ai acil nih balaki pulang, tapi
kadada nang hakun banarai lawan acil nih, padahal acil ikam nih kurang napa?
Amas banyak, awak kancang, pangurihingan ha pulang, iya kalu?
Suhai & Iyud : bubur bajanar,bujur
banar !!
HAJI UDIN & BAITI MASUK
Haji : Assalamuallaikum
All :
waallaikumussalam.
Acil Aluh : ay Haji Udin, masuk ji, napa habar
tadih maka bailing karumah? Handak mambawai ulun kapasar kah?
Iyud : acil lahhh, gas tarus cill..
Suhai : huss baranai.
Haji : anu, acil Aluh ai, aku
nih handak minta tolong lawan Iyud wan Suhai, ada gawian gasan buhannya badua.
Acil Aluh : nah pas banar, Kabul hajat buhan ikam
gasan mahauli kuitan ikam, kayapa buhan ikam hakun lah?
Suhai : tapi bulih tahu lah ji napa
gawiannya?
Haji : manugal,
aku nih handak batanam tahun ini, tampuluh kada musim hujan nah, lahannya pas
dibalakang rumahku, nang padang banta tuh. Kayapa kawa lah buhan ikam badua?
Iyud :
oh inggih kawa banar ji ai.
Suhai : (manarik Iyud kahiga) Yud, hadang
hulu, pikirakan lagi, maka wayahini kada bulih lagi mambakar lahan, kalu pina
ditangkap urang. Pinanya ngini pang maksud kuitan kita “jangan jangan” di mimpi ikam tuh.
Iyud : ahh, kada papa, tanang
haja ikam, nang ampun lahan nih Haji Udin, insyaallah aman haja. Amun kada
ditarima gawian nih kita kada kawa mahaul mama abah.
Iyud : (kepada Haji Udin) tadi kami sudah
barunding, jadi kami kawa haja manggawi manugal tuh, kami tarima.
Haji :
Alhamdulillah sukur am tu mun hakun, jadi isuk baisukan kaina ikam datangi
karumahku maambil alat sagalaan gasan “Manyiaat” lahan.
Iyud : siap Haji Udin
Haji : ayuha
sudah, amun kaya itu aku parmisi ai nah, ni pang nah salajur mangganii anak ku
si Baiti nih maambil ijasah, handak kuliah jar kabanjar.
Acil Aluh : uhh Baiti kah nginih, ganal sudah awak
lah lawas kada kalihatan, ulun kira bini hanyar pian ji ai.
Haji :
iya am, inya nih gawiannya bakuhup dirumah haja, kada tapi bisa bamasyarakat
bakawanan lawan urang dihiga mahiga rumah, panyupan. Lulus kuliah ku kawian
akan ai lagi. Iyalah Baiti?
Baiti : napa jar abah nih, manyupani ja.
Haji : napa
nang disupanakan, takuni ja Suhai tuh, (kepada suhai) bujur kalu Suhai, mun ada
nang rasuk kawin akan ai lagi, ya kalu?
Suhai : (supan) aii kanapa jadi ta ka
ulun.
Haji :
hahaa supan si Suhai. Ayuha sudah, aku parmisi hulu nah, kaina talambat, Assalamuallaikum.
All :
Waallaikumussalam
HAJI UDIN & BAITI KELUAR
Acil Aluh : Suhai, pinanya haji Udin tuh katuju
lawan ikam, siap-siap ai ikam dikawinakan lawan anak sidin.
Suhai : napa jar pian nih, malalain haja,
mana hakun sidin lawan ulun nang kadada gawian nih.
Acil Aluh : ai, amun Baitinya hakun jua kayapa? Iya
kalu Yud?
Iyud : hajar sanak, ikam lawan Baiti,
acil lawan Haji Udin, ulun nang sugih hahaa
Acil & Suhai : waluh !!
Acil Aluh : ayuha sudah, buhan ikam badua sadang maangkat
banih, tampuluh hari panas nah, nyaman manjamur, lakasi.
Iyud & Suhai : inggih cil !
ACIL ALUH, IYUD & SUHAI KELUAR
PAMBAKAL MASUK
Pambakal : uma uma, dasar hibat biniku ni lah,
saban hari bamasak nang nyaman tarus, samalam bamasak gangan karuh, sapat siam
sambal acan, samalamnya pais patin bacacapan, hari ini pina gabul dapur pinanya
mambanam papuyu lawan tarung saku ai. Bah, asa pacah liur. (mancium) Ayy,
hadang hulu, kanapa nih baunya pina lain, kalaras pisang kah nang tasalukut.
BINI PAMBAKAL MASUK
Bini : abahnya… uy abahnya,
pian marasa lah pina babau hangit, maka palak pulang?
Pambakal : hiih marasa ai, ikam kalu bapanggangan
iwak?
Bini : lain abahnya ai, ulun
hari ini balum bamasak
Pambakal : ay, imbah am bau napa nginih, cucuk ai
asa lain baunya
Bini : kada tahu jua abahnya
ai, kalu pina ada nang manugal banarai pulang.
Pambakal : nah hiih, pinanya iya ni ada nang
manugal pulang, bah iya am ni, maka samalam sudah dipadahi kapala dinas kada
bulih lagi mambakar lahan gasan manugal.
Bini : tapi abahnya ai, amun urang
kada manugal kayapa handak batanam, pian tahu saurang kalu mun mata pancaharian
urang dikampung kita nih bahuma. Lawan jua napa nang jar kapala dinas samalam
bulih haja mambakar lahan asalkan kada lewat satu hektar per kapala kaluarga.
Pambakal : tahu ai aku, kaya ini haja gin nah,
baik kita lihati langsung haja gin siapa lawan kaya apa manugalnya, bila
manyanyalah nyaman ditagur, kalu pina ditangkap urang banarai mun katahuan.
Bini : inggih, lakasi dah
abahnya ai kita lihati.
Pambakal : lakasi kita umanya.
PAMBAKAL & BININYA KELUAR
HAJI UDIN & ANAKNYA MASUK
Haji :
Baiti, kaina bila kuliah ka Banjar bujur-bujur, jangan baramian haja, asal ikam
tahu haja nak lah, disana tuh bahaya banar amun kada bisa manjaga diri, disana
saraba ada, kukuat iman haja lagi, mun kada kuat iman bisa runtuh ikam nak ai,
diganang kuitan ikam nang surangan ni nah.
Baiti : inggih bah ai, mudahan ulun kawa
mambanggakan pian, mudahan ulun lakas tuntung nyaman mangawani pian lagi
dirumah.
Haji : tapi nak lah, abah ni
ada kapikiran bila ikam sudah lulus kuliah, abah handak ikam nih kawin, sakira
ada nang mangawani, manjaga ikam, abah nih tuha sudah kalu pina kada panjang
umur banarai.
Baiti :
may abah nih, jangan bapandir kaya itu nah.
Haji : manurut ikam, Suhai
tuh kayapa? Katuju lah?
Baiti : nah, kanapa maka pian manakuni
parihal kaka Suhai, mana ulun tahu.
Haji : abah nih ada pang
kapikiran handak manjuduh akan ikam lawan inya, bagus haja tuh urangnya, tahu
dibasa, baadab lawan urang tuha, lain banar lawan adingnya si Iyud tuh. Ikamnya
pang kayapa Baiti?
Baiti : nah amun ngintu ulun nih tasarah
pian haja, pian labih tahu napa nang baik gasan anak pian nih.
Haji : ayuha sudah, kada usah
dipikirakan hulu, pikirakan kuliah ja hulu.
Baiti : pian tuh nang mamulai.
ACIL ALUH & HANSIP MASUK
Acil & Hansip:
Assalamuallaikum, Haji Udin…
Haji :
Waallaikumussalam. Kanapa nih pina baabutan?
Acil Aluh : Iyud lawan Suhai ji ai..
Haji : kanapa Iyud lawan
Suhai?
Acil Aluh : buhannya ditangkap urang marga mambakar
lahan gasan manugal, aduh, kaya apa nih ji?
Haji :
Astaghfirullah, bujuran kah? Iyakah Hadran napa jar acil Aluh nih?
Hansip : inggih bujuran ji ai, ulun
saurangan saksinya, pas ulun kuliling kampung malihati buhannya manugal, kada
lawas datang buhan polisi managkap Iyud lawan Suhai, ni pinanya polisi lagi
mancari siapa nang ampun lahan lawan nang manyuruh mambakar lahan.
Acil Aluh : ayupang ji, tulungi, kapuhunan buhannya
ji ai manugal akan lahan pian, kasihan kamanakan ulun ji ai, buhannya bagawi
gasan mahaul kuitannya, tapi maka ditangkap urang, ya Allah ji, tulungi ji…
Haji : bah iya am ngalih am
urusannya nih.
PAMBAKAL & BININYA MASUK
Pambakal : Assalamuallaikum.
All : Waallaikumussalam.
Pambakal : Haji Udin, lahan pian tuh ada nang
mambakar kah?
Haji : iya ngini pang lagi abut nah
mamandirakan lahan tuh.
Pambakal : kanapa jadi abut?
Haji : jalasakan Hadran.
Pambakal : napa tadih hadran?
Hansip : anu pambakal ai, tuh si Iyud lawan
Suhai kamanakannya acil Aluh ditangkap polisi.
Pambakal : ay kanapa? Mabukan kah buhannya?
Hansip : kada pambakal ai, buhannya
ditangkap marga katahuan mambakar lahan gasan manugal ampun haji Udin
Bini : nah bujur kalu jar
ulun abahnya, ada nang manyalukut kalu, makanya asa palak
Pambakal : bujuran kah ji? Pian kah nang manyuruh?
Haji : hiih pambakal ai aku
nang manyuruh buhannya, aku handak batanam.
Pambakal : nah iya am, maka samalam kapala dinas datang
kasini mambari himbauan sakira jangan lagi mambakar lahan, kanapa maka masih
haja.
Haji : kayapa pang lagi
pambakal ai, amun kada manugal kada makan kita, aku nih mata pancaharian bahuma
batanam, manugal tuh sudah budaya tradisi kampung kita, matan sabaharian kita
nih manugal kada suah ada musibah, asal manugalnya bujur haja lawan syaratnya tapanuhi.
Acil Aluh : hiih pambakal ai, kamanakanku kada
basalah, inya umpat manggawi akan haja, ayu pang pian sabagai pambakal urusi
akan warga kita nang kana masalah.
Pambakal : ayuha sudah, kita usahakan ai hulu nah,
mudahan kawa haja masih diurusi. Acil Aluh, Haji Udin kita ka kantor polisi,
ikam Hadran ai awasi haja kampung, padahi warga sakira jangan manugal hulu,
amankan situasi lawan kondisi hulu.
Hansip : siap pambakal.
Pambakal : ayuha sudah, lakasi kita cil, Haji
Udin.
Haji :
Baiti, ikam dirumah haja lah, jagai rumah.
Baiti : inggih bah.
SEMUA PEMAIN KELUAR KECUALI BAITI
Baiti : ya Allah, macam-macam haja
kajadian, kada mungkin ada mudarat amun kadada maksiat, mudahan baik haja
barataan, mudahan abah kada kanapa napa, mudahan Iyud lawan kaka Suhai kada
jadi ditangkap, mudahan pambakal kawa maurusakan, mudahan ada karinganan,
aamiin.
SELESAI